به گزارش قدس آنلاین، یکی از موضوعات تلخی که هر ساله با گرم شدن هوا در قزوین شاهد آن هستیم، غرق شدن تعدادی از هموطنان در استخرهای کشاورزی و کانال‌های آب است. غرق‌شدگی‌هایی که دلایل متعددی دارد و لازم است از منظر کارشناسی بررسی شوند، چرا که هر ساله شاهد افزایش آمار جان‌باختگانی هستیم که در سنین مختلف و به دلایل گوناگون در این مکان‌ها جان خود را از دست می‌دهند و خانواده‌هایی را داغدار می‌کنند.
شاید یکی از ابتدایی‌ترین دلایلی که مردم به جای رفتن به استخر، کانال‌های آب و استخرهای کشاورزی را برای شنا انتخاب می‌کنند، هزینه بلیط استخرهاست. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد قیمت بلیط استخرهای گوناگون در استان قزوین با توجه به خدماتی که ارائه می‌دهند و سطح‌بندی‌های متفاوتی که وجود دارد، از ۷۰ تا ۳۵۰ هزار تومان متغیر است. ورود به برخی از استخرها نیز مستلزم تهیه کارت‌هایی است که الزاماً چند جلسه شارژ شده باشند، یعنی نمی‌توان یک تک‌بلیط برای ورود به این استخرها تهیه کرد و حتماً باید کارت چند جلسه‌ای خریداری کرد و این کار را مشکل‌تر می‌کند، البته مسئولین استخرها معتقدند این کارت‌ها برای مشتریان به‌صرفه‌تر است.
دلایل غرق‌شدگی
قدیر موسی‌خانی، رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قزوین اظهار می‌کند: شنا در غیر از مناطق ایمن یعنی استخرهای شنا و محل‌های ایمن‌سازی شده در دریا ممنوع است. حتی شناگرانی وجود داشته‌اند که در غیر از محل‌هایی که به‌صورت استاندارد و ایمن وجود دارد برای شنا حضور یافته و غرق شده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: علت غرق‌شدگی‌ها متفاوت است. کانال آبرسانی قزوین ظاهر بسیار آرام و فریبنده‌ای دارد اما با توجه به شکل هندسی کانال، شدت آب در کف کانال بسیار زیاد است، همچنین در کانال سنگ‌ها و ضایعاتی وجود دارد، افراد معمولاً در کانال شیرجه می‌زنند و در هنگام شیرجه سرشان به سنگ‌ها و ضایعات برخورد می‌کند، همچنین سردی بیش از اندازه آب در برخی نقاط ممکن است موجب بروز حادثه شود، یعنی دمای بیرون آب بسیار گرم و دمای داخل آب به‌شدت سرد است، این شوک ناگهانی باعث اسپاسم یا گرفتگی عضلات می‌شود و فرد نمی‌تواند خود را از آب خارج کند.
این مسئول عنوان می‌کند: استخرهای کشاورزی نیز عمق بالایی دارند و حتی عمق برخی از آن‌ها به ۱۰ تا ۱۵ متر هم می‌رسد، این استخرها شکل هندسی ویژه و لبه‌های لغزنده‌ای دارند، به همین دلیل افرادی که داخل آن‌ها می‌شوند، حتی اگر در فن شنا مهارت داشته باشند نمی‌توانند از استخر خارج شوند. از سوی دیگر ناجی غریق و تجهیزات ایمنی هم در اطراف آن‌ها وجود ندارد. همچنین داخل هر کدام از این کانال و استخرها فشار بالای آب وجود دارد و این آب روان می‌تواند موجب غرق‌شدگی افراد شود.
وی بیان می‌کند: یکی دیگر از دلایل غرق‌شدگی، بحث تصادفات است. موتور سیکلت یا خودروهایی که در اطراف رودخانه‌ها، علی‌الخصوص در اطراف کانال آبرسانی قزوین تردد می‌کنند، ممکن است در اثر بی‌احتیاطی یا حادثه به داخل کانال سقوط کنند. دستگاه‌هایی مانند راه و شهرسازی و آب منطقه‌ای باید در بحث ایمن‌سازی این مناطق اقداماتی انجام دهند که کمتر شاهد ورود خودروها و موتور سیکلت‌ها به این مناطق باشیم.
دلسوزی بدون امکانات و مهارت ممنوع!
رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قزوین خاطرنشان می‌کند: شکل هندسی کانال‌های آب به‌صورت ذوزنقه است، برای اینکه مسیرهای اصلی و فرعی کانال مانند جریان خون در بدن انسان در استان پخش شده‌اند تا بتوانند از نقطه مبدأ تا مقصد آب را هدایت کنند، به همین دلیل ظاهر این کانال‌ها این‌گونه است که با توجه به قطر بیشتر در بالای کانال و قطر کمتر در پایین کانال، حرکت آرامی در روی آب مشاهده می‌شود اما در زیر آب فشار حداکثری وجود دارد. روزهایی که کانال از آب پر باشد دبی خروجی آب کانال ۳۰ متر مکعب بر ثانیه است. همچنین سیفون‌های آب در طول مسیر وجود دارند، این سیفون‌ها از راه‌های فرعی عبور می‌کنند. سیفون‌ها حتی ۳۰ تا ۴۰ متر زیر زمین می‌روند و از سوی دیگر خارج می‌شوند، اگر کسی داخل این سیفون‌ها بیفتد قطعاً نمی‌تواند زنده از طرف دیگر خارج شود.
موسی‌خانی اظهار می‌کند: بسیاری از غرق‌شدگی‌ها در داخل کانال یا دریا به این شکل است کسانی که صحنه غرق شدن فردی را مشاهده می‌کنند، قصد کمک به وی را دارند و داخل آب می‌شوند، اما باید بدانیم کسی که دوره‌های نجات غریق را طی نکرده باشد به هیچ وجه نباید مرتکب چنین خطایی شود، مگر اینکه طناب یا ابزاری داشته باشد که پرتاب کند تا به کمک آن فرد را از آب بیرون بکشد. متأسفانه افراد تجربه و مهارت این کار را ندارند و بدون امکانات و مهارت صرفاً از روی دلسوزی و حس نوع‌دوستی اقدام به کمک به دیگران می‌کنند، به همین دلیل گاهی شاهدیم یک خانواده داغدار چند نفر از عزیزان خود می‌شود. مردم باید به محض وقوع چنین حوادثی با آتش‌نشانی، هلال‌احمر و اورژانس تماس بگیرند.
پرهیز از ورود به کانال‌های مادر
محمد محجوب، سرپرست معاونت حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای قزوین اظهار می‌کند: کانال‌های آبیاری دشت قزوین صرفاً به منظور هدایت آب کشاورزی هستند. کانال‌های کشاورزی به ۴ درجه تقسیم‌بندی می‌شوند. کانال‌های درجه ۳ و ۴ کوچک‌تر بوده و جهت توزیع آب بین زمین‌های کشاورزی هستند و عموماً غرق‌شدگی در آن‌ها اتفاق نمی‌افتد، اما کانال‌های درجه ۱ و ۲ یا اصطلاحاً (کانال‌های مادر) آن‌هایی هستند که حجم بالایی از آب را با خود وارد استان می‌کنند که بتوانند ۶۸ هزار هکتار به شکل خالص و ۸۰ هزار هکتار به شکل ناخالص اراضی استان را تحت شرب قرار دهند، حجم آب این کانال‌ها ۱۰ متر مکعب بر ثانیه با دمای بسیار پایین است.
وی ادامه می‌دهد: ما در استان قزوین ۱۲۰۰ کیلومتر کانال داریم، یعنی طول کانال‌های درجه ۱، ۲، ۳ و ۴ بالغ بر ۱۲۰۰ کیلومتر است، این کانال‌ها از نواحی مختلفی که گاه از مناطق کم‌برخوردارند عبور می‌کنند، مردم نیز در فصول گرم سال برای شنا به این محل‌ها می‌روند و متأسفانه در برخی موارد شاهد حوادث تلخی هستیم.
افراد، با علم به خطر خود را به کانال‌های آب می‌رسانند!
محجوب در رابطه با بحث فرهنگ‌سازی در خصوص عدم شنا در کانال‌های آب و استخرهای کشاورزی بیان می‌کند: در بحث فرهنگ‌سازی هر ساله پیش از اینکه آب وارد استان شود، در فضای مجازی و رسانه‌ها اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام می‌شود که مردم در جریان باشند قرار است آب وارد کانال شود و به خطرات آن آگاه باشند. همچنین تابلوهایی در محل‌های حادثه‌خیز نصب شده است. پیش از این تابلوهای فلزی نصب شده بود که به سرقت می‌رفت و ما اکنون تابلوهای بتنی در این مکان‌ها نصب کرده‌ایم و هشدارهای لازم بر تابلوها نوشته شده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر جهت دسترسی به کانال موانعی ایجاد شده است. در چند سال گذشته بیش از ۵۴۰ نیوجرسی در نقاطی به شکل مانع قرار داده شده و گاردریل‌هایی نیز نصب شده است، در مناطقی مانند مهرگان نیز دیواره‌های فنس کار شده است، متأسفانه علی‌رغم همه این اقدامات در قریب به اتفاق مواردی که غرق‌شدگی در کانال‌ها را داریم، شاهدیم که فرد مغروق با علم به این خطرها تمام موانع را رد کرده و خود را به کانال رسانده است.
وی ادامه می‌دهد: بخشی از این موضوع به مباحث فرهنگی باز می‌گردد. در بسیاری از روستاها یا مناطق محروم، این کانال‌ها تنها تفریح تابستانه مردم هستند، بنابراین محرومیت‌ها و محدودیت‌های برخی مناطق یک بخش از دلیل این حوادث است.
این مسئول خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر کانال‌های آبیاری دشت قزوین عملاً با نواحی جمعیتی تلاقی ندارند، یعنی در سال‌های پیشین کانال احداث شده اما در سنوات بعد مناطق شهری به گونه‌ای رشد یافته که کانال را در بر گرفته یا به کانال چسبیده است. ناحیه شهری مهرگان یکی از این موارد است که جمعیت زیادی هم در آن مستقرند. بنابراین مجموعه این عوامل اعم از عوامل فرهنگی و محرومیت‌های موجود موجب این حوادث می‌شوند. سخت است کسی بخواهد در گرمای تابستان از یک روستا به استخر دسترسی پیدا کند، بنابراین ترغیب می‌شود در آب خنک کانال که با دسترسی رایگان در اختیار اوست آب‌تنی کند.
آب‌تنی در کانال‌های آب با ماشین‌های شاسی‌بلند!
در ادامه به سراغ بخشی از کانال آبرسانی قزوین در چند کیلومتری شهر محمدیه رفتیم که علی‌رغم تابلوهای هشداری که نصب شده بود، چند نفر با شادی و بدون استرس مشغول آب‌تنی بودند. حتی وجود برخی ماشین‌های شاسی‌بلند اطراف کانال توجه ما را به خود جلب کرد و به‌نظر نمی‌رسید بحث محرومیت یا هزینه استخر برای این افراد مطرح باشد. منتظر ماندیم صاحب یکی از ماشین‌ها از راه برسد. خود را معرفی کرده و مشغول گپ و گفت شدیم. این شهروند که به همراه دوست خود به آب‌تنی در کانال آمده، در گفت‌وگو با ایسنا عنوان می‌کند: برای ما بحث بلیط استخر مطرح نیست، استخرها سرپوشیده هستند، آب استخرها گرم و آلوده بوده و بوی کلر آزاردهنده است، اما آب‌تنی در هوای آزاد، آب جاری و خنک بسیار لذت‌بخش است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا از خطرات شنا در کانال آگاهند، می‌گوید: ما شنا بلدیم و دلیلی ندارد از غرق شدن بترسیم، اغلب افرادی که در کانال غرق می‌شوند به‌خاطر این است که علف‌های هرز به دست و پای آن‌ها گیر می‌کند و اجازه خروج از کانال را به آن‌ها نمی‌دهد، شرکت آب منطقه‌ای می‌تواند مناطقی از کانال را به‌عنوان مناطق امن و حفاظت‌شده پاک‌سازی کند تا مردم بدون استرس در این مناطق شنا کنند، حتی در دریا نیز چنین مناطق حفاظت‌شده و امنی تعبیه شده است.
افزایش ۲ برابری آمار غرق‌شدگی‌ها در قزوین
سرهنگ ابوالفضل قلی‌پور، معاون عملیات فرماندهی انتظامی استان قزوین از افزایش ۲ برابری آمار غرق‌شدگی‌ها در استان قزوین نسبت به سال گذشته خبر داده و اظهار می‌کند: از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا ۲۸ تیر ماه همان سال آمار غرق‌شدگی در استان قزوین ۷ نفر شامل ۲ نفر در قزوین، ۲ نفر در بوئین‌زهرا، یک نفر در آبیک، یک نفر در تاکستان و یک نفر در البرز بوده است. در مدت مشابه سال جاری این آمار به ۱۵ نفر افزایش یافته که ۸ نفر از متوفیان در آبیک، ۶ نفر در قزوین و یک نفر در بوئین‌زهرا بوده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: آمار غرق‌شدگی‌ها در طی سال ۱۴۰۱ در استان قزوین ۱۹ مورد بوده است، این در حالی است که در ۴ ماهه ابتدای سال جاری ۱۵ نفر در کانال‌های آب و استخرهای کشاورزی استان قزوین جان خود را از دست داده‌اند.
رودخانه زیاران، آرام و فریبنده!
سرپرست معاونت حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای قزوین در رابطه با علت آمار بالای غرق‌شدگی در شهرستان آبیک عنوان می‌کند: آمار غرق‌شدگی در شهرستان آبیک بالاست، به این دلیل که محل عبور و مرور بسیاری از مسافرین است، یعنی منطقه‌ای است که بسیاری از مسافرین از آنجا گذر می‌کنند و کنار رودخانه می‌نشینند تا از آب و فضای سبز رودخانه استفاده می‌کنند. رودخانه زیاران در بخش آبیک یک رودخانه بستر سنگی است، یعنی برخلاف بسیاری از رودخانه‌ها که بستر شن و ماسه‌ای دارند، کف این رودخانه کاملاً سنگی است. آب این رودخانه در بسیاری مناطق چاله‌هایی را ایجاد کرده که آب در این چاله‌ها حالت گردشی ایجاد می‌کند. افرادی که در رودخانه زیاران غرق می‌شوند اغلب شناختی نسبت به خطرات این موضوع ندارند و احساس می‌کنند آنجا یک چاله‌آب یا آبگیر است اما جریان چرخشی آب به‌شدت آن‌ها را به پایین می‌کشد و به سنگ‌های کف رودخانه می‌کوبد و باعث از دست رفتن هوشیاری و غرق‌شدگی افراد می‌شود.
محجوب می‌گوید: از سوی دیگر لبه رودخانه در برخی مناطق ارتفاع دارد و در بسیاری مواقع بحث سقوط اتفاق می‌افتد، یعنی فرد می‌خواهد یک عکس در کنار رودخانه بگیرد یا لبه رودخانه بایستد و منظره‌ای را تماشا کند اما ناگهان لغزندگی لبه رودخانه موجب سقوط وی در آب می‌شود. به همین دلیل امسال ما در قسمت‌هایی از رودخانه که احتمال سقوط وجود داشت، کناره رودخانه را فنس‌کشی کردیم و سطح پل را کاملاً پوشاندیم که اتفاق سقوط رخ ندهد.
وی ادامه می‌دهد: واقعیت این است که ما هزاران کیلومتر رودخانه داریم، برخی از این رودخانه‌ها در مناطقی هستند که دسترسی به آن‌ها کمتر است، در برخی مناطق دسترسی به رودخانه‌ها بیشتر است و مسافرپذیرند، نمی‌توان تمام رودخانه را دیوارکشی یا فنس‌کشی کرد که کسی نزدیک آن‌ها نرود، هیچ جای دنیا چنین کاری انجام نمی‌شود. هزینه‌ها باید در این راستا صرف شود که به مردم آموزش داده شود تا خطر را بشناسند و همچنین تفریحات جایگزینی برای مردم در نظر گرفته شود تا به سراغ این مکان‌های ناامن و خطرناک نروند.
کمک‌های اولیه به مصدوم تا رسیدن نیروهای امدادی
دکتر حسن اسماعیلی، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان قزوین اظهار می‌کند: بارها در صحنه‌های مختلف دیده شده افراد برای اینکه دیگران را از غرق‌شدگی نجات دهند خودشان را به آب می‌زنند، این عمل بسیار خطرناکی است، چون ممکن است خود فرد را هم دچار آسیب و غرق‌شدگی کند.
وی ادامه می‌دهد: اگر مردمی که در صحنه هستند موفق شدند فرد حادثه‌دیده را با استفاده از طناب یا هر ابزار دیگری از آب خارج کنند، تا زمانی که نیروهای امدادی در صحنه حاضر شوند، افراد می‌توانند ابتدا تنفس مصدوم و همچنین نبض وی را از مچ دست و کنار گردن چک کنند، اگر مصدوم نبض داشت او را به پهلوی چپ بخوابانند و با فشار به زیر جناغ سینه کمک کنند راحت‌تر نفس بکشد، این اقدام تا رسیدن نیروهای امدادی کفایت می‌کند.
اسماعیلی بیان می‌کند: استخرهای کشاورزی معمولاً به گونه‌ای ساخته می‌شوند که دیواره آن‌ها دارای شیب ۴۵ درجه است، دورتادور محوطه نردبان یا پله‌ای برای خروج وجود ندارد، لذا لازم است دور این استخرها فنس کشیده شود تا از ورود کودکان یا افراد ناآگاه به این استخرها جلوگیری شود که ناخواسته به داخل آن سقوط نکنند.
نظر شما